Aktualizacja - 2015 r.

Uwaga: w związku ze zmianą przepisów na poziomie Unii Europejskiej, poniższe informacje są już nieaktualne. Przewoźnicy mogą wymagać od rowerzysty zgłoszenia się do konduktora w celu zakupu biletu [zobacz >>>].

Od redakcji

Rower i kolej stanowią doskonałe połączenie. Wiedzą o tym rowerzyści i chętnie korzystają z transportu szynowego, by dotrzeć w atrakcyjne turystycznie rejony. Niestety, chęć skorzystania z usług kolei nie zawsze spotyka się ze zrozumieniem kolejarzy.

W szczególności niektórzy przewoźnicy stawiają cyklistów w sytuacji rodem z Paragrafu 22, żądając stosowania się jednocześnie do sprzecznych ze sobą przepisów. Staramy się uporządkować te sprawy - i mamy dobrą wiadomość: Urząd Transportu Kolejowego podzielił naszą opinię, że przewoźnicy kolejowi nie mają prawa wymagać od pasażera wsiadającego z rowerem do pociągu ganiania za konduktorem w celu zakupu biletu. Prezes UTK wystąpił do PKP Intercity S.A. oraz PKP SKM w Trójmieście Sp. z o.o. z prośbą o wyjaśnienia i zapowiedział dalsze działania.

2011.07.11: Zielone Mazowsze do Urzędu Transportu Kolejowego

Zwracamy się z wnioskiem o kontrolę regulaminów przewozu osób, rzeczy i zwierząt stosowanych przez PKP Intercity oraz PKP SKM w Trójmieście pod kątem obowiązków narzucanych na podróżnych z rowerem wsiadających na stacjach i przystankach bez czynnych kas biletowych. Naszym zdaniem, wymogi zawarte w tych regulaminach są wewnętrznie sprzeczne, w efekcie czego może dochodzić do nieuzasadnionego pobierania opłat za przejazd bez ważnego biletu.

Regulamin przewozu osób, rzeczy i zwierząt przez Spółkę PKP Intercity głosi:

§ 5. 11. W pociągach TLK, podróżny bez ważnego biletu, obowiązany jest zgłosić się do konduktora w celu nabycia lub legalizacji biletu, przed lub niezwłocznie po wejściu do pociągu.

A jednocześnie:

§ 23. 4. Podróżny może przewieźć odpłatnie na dowolną odległość i pod własnym nadzorem: [...]
3) jeden niezłożony i nieopakowany rower jednośladowy:
a) w pociągach TLK – w wagonach klasy 2:
- przystosowanych do przewozu rowerów,
- w pierwszym przedsionku pierwszego wagonu lub ostatnim przedsionku ostatniego wagonu w składzie pociągu, pod warunkiem, że nie są to wagony WL/Bc, jeżeli brak jest wagonu do przewozu rowerów.

Analogicznie Regulamin przewozu osób, rzeczy i zwierząt przez PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście sp. z o.o.:

§ 7.17. Podróżny, o którym mowa w ust. 14 obowiązany jest zgłosić brak ważnego biletu przed lub niezwłocznie po wejściu do pociągu SKM (wyłącznie przez pierwsze drzwi automatyczne do pierwszego wagonu licząc od czoła pociągu SKM) kierownikowi pociągu/konduktorowi/upoważnionemu do kontroli, z żądaniem sprzedaży biletu (skasowania biletu kartkowego).

§ 8.1. W pociągach SKM wyznacza się miejsca dla: [...]
3) osób podróżujących z rowerami – miejsca te wyznacza się – w zależności od typu pojazdu w skrajnych wagonach każdego elektrycznego zespołu trakcyjnego w składzie pociągu, z wyłączeniem pierwszego przedziału w kierunku jazdy, przyległego do czynnej kabiny maszynisty, z której prowadzony jest pociąg; przedziały (miejsca) dla przewozu rowerów oznacza się piktogramami według wzoru Nr 18.

Tak sformułowane regulaminy narzucają na podróżnego z rowerem wsiadającego na stacji bez czynnej kasy biletowej dwa sprzeczne obowiązki – z jednej strony zobowiązany jest on do zajęcia miejsca / umieszczenia roweru w wagonie / przedziale wyznaczonym do przewozu rowerów, z drugiej – do wejścia w miejscu zajmowanym przez drużynę konduktorską. Niezależnie od podjętego działania i dobrej woli podróżnego, zmuszony jest on złamać któryś z przepisów. Tabor kolejowy nie jest przystosowany do tego, aby wejść z rowerem np. na początku składu w celu nabycia biletu, a potem przemieścić się z rowerem o kilka wagonów do miejsca przeznaczonego do przewozu rowerów. Stosowana czasem praktyka wsiadania w miejscu przeznaczonym do przewozu rowerów, pozostawiania tam roweru i przemieszczania się do miejsca zajętego przez konduktorów również nie jest rozwiązaniem, gdyż (a) w ten sposób rower pozbawiany jest nadzoru, do którego zobowiązany jest podróżny; (b) również może być to traktowane jako naruszenie regulaminu, w szczególności w PKP SKM w Trójmieście.

Należy podkreślić, że inni przewoźnicy kolejowi konstruując swoje regulaminy przewozu potrafili rozwiązać ten problem. Przewozy Regionalne zwalniają podróżnego z rowerem z obowiązku zgłaszania się do konduktora, natomiast Koleje Mazowieckie dopuszczają przewóz roweru w pierwszym przedziale w kierunku jazdy, w którym znajduje się także obsługa konduktorska.

W związku z powyższym wnosimy o:

1. Nakazanie przewoźnikom PKP Intercity i PKP SKM w Trójmieście skorygowania regulaminów, tak by usunąć z nich sprzeczne wymagania wobec podróżnych, np. w jeden ze sposobów zastosowanych przez innych przewoźników;

2. Wyjaśnienie, czy w ciągu ostatnich lat przewoźnicy nie pobierali nieuzasadnionych w świetle przedstawionych wyżej wyjaśnień opłat za przejazd bez ważnego biletu od podróżnych z rowerami wsiadających na stacjach bez czynnej kasy biletowej, i ewentualne nakazanie zwrotu tych opłat.

3. Poinformowanie o sposobie załatwienia sprawy.

2011.08.17: Prezes UTK odpowiada

TRMP-076-47.1/MM/11

Od: Krzysztof Jaroszyński, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.

Do: Łukasz Patryk Bielecki, Sekretarz Stowarzyszenia Zielone Mazowsze.

W odpowiedzi na pismo z dnia 11 lipca 2011 r. (ZM-11-0555-01-AB) pragnę podziękować za przekazane zgłoszenie, jednocześnie informuję co następuje.

Prezes Urzędu Transportu Kolejowego, zwany dalej Prezesem UTK, jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach m.in. nadzoru nad przestrzeganiem praw pasażerów w transporcie kolejowym. Nadzór ten, zgodnie z art. 14a ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, póz. 94 z późn. zmianami) jest sprawowany pod względem przestrzegania przepisów rozporządzenia (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczącego praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym (Dz.Urz. UE L z 2007 r. nr 315 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem nr 1371.

Zgodnie z art. 5 rozporządzenia nr 1371 przedsiębiorstwa kolejowe umożliwiają pasażerom przewóz rowerów w pociągu, jeżeli są one łatwe do przemieszczania, nie zakłócają świadczenia danej usługi kolejowej i jeżeli umożliwia to tabor, w odpowiednich przypadkach za opłatą. Jednocześnie przedsiębiorstwo kolejowe ma zgodnie z art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 1371 obowiązek informowania pasażerów na ich żądanie m.in. o możliwości i warunkach przewozu rowerów.

Zgodnie z definicją określoną w art. 3 pkt. 15 rozporządzenia nr 1371 „osoba niepełnosprawna" lub „osoba o ograniczonej sprawności ruchowej" oznacza każdą osobę, której możliwość poruszania się jest ograniczona podczas korzystania z transportu na skutek jakiejkolwiek niesprawności fizycznej (zmysłowej lub ruchowej, trwałej lub przejściowej), upośledzenia lub niesprawności umysłowej lub każdej innej przyczyny niepełnosprawności, lub na skutek wieku, której sytuacja wymaga specjalnej uwagi oraz dostosowania usług dostępnych dla wszystkich pasażerów do szczególnych potrzeb takiej osoby. Osoba podróżująca z rowerem jest więc osobą o ograniczonej sprawności ruchowej. Osoba taka nie może bowiem w sposób nieograniczony poruszać się po pociągu z rowerem. Przy tym przepisy rozporządzenia nr 1371 nie nakładają na pasażera obowiązku podjęcia środków w celu usunięcia stanu ograniczającego sprawność ruchową, w tym przypadku pozostawienia roweru w miejscu przeznaczonym do przewozu rowerów i udania się do przedziału konduktorskiego w celu nabycia biletu na przejazd.

Zgodnie z art. 19 ust. 2 rozporządzenia nr 1371 osobom niepełnosprawnym i osobom o ograniczonej sprawności ruchowej rezerwacje oraz bilety oferowane są bez dodatkowych opłat. Oznacza to, że osoba taka nie ma obowiązku uiszczenia opłaty dodatkowej z tytułu braku ważnego biletu na przejazd, jak również przewoźnik nie jest uprawniony pobierać od pasażera opłaty za wydanie biletu w pociągu. Podróżny jest jednak obowiązany do uiszczenia opłaty za przejazd z rowerem zgodnie z taryfą danego przewoźnika kolejowego.

W związku z dostrzeżonymi nieprawidłowościami Prezes UTK wystąpił do przewoźników kolejowych PKP Intercity S.A. oraz PKP SKM w Trójmieście Sp. z o.o. z prośbą o przedstawienie wyjaśnień w sprawie zapisów regulaminów obowiązujących u tych przewoźników dotyczących przewozu rowerów pociągami i opłat z tym związanych. W przypadku potwierdzenia się tych informacji zostaną podjęte działania zgodnie z ustawowymi kompetencjami Prezesa UTK.

Niezależnie od powyższego, pragnę wskazać, iż treść przesłanego przez Państwa pisma zostanie zachowana jako sygnał zaistniałych nieprawidłowości w spółkach kolejowych i ewentualne dodatkowe źródło informacji, które zostanie wykorzystane w podejmowanych na bieżąco działaniach przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego.