Rekomendacje przyjęte na VI spotkaniu WOST w dniach: 8, 17, 23, 28 czerwiec, 5 lipiec 2004 r.

Wersja wstępna robocza.

PREAMBUŁA

W wielu miastach europejskich rower stanowi istotny środek transportu. W Amsterdamie czy Kopenhadze co trzecia, a w Delft czy Groningen nawet co druga podróż wykonywana jest na rowerze. Rower staje się popularny nie tylko w tradycyjnie kojarzonych z rowerami Holandii i Danii. W Dublinie dla 11% mieszkańców rower jest głównym środkiem dojazdu do pracy. W Berlinie udział ruchu rowerowego w ogóle podróży przekroczył 10%. Znacząca rola roweru jest możliwa nawet w miastach o niesprzyjających warunkach klimatycznych - np. w bliskim koła podbiegunowego Oulu przejazdy rowerem stanowią 25% ogółu podróży. Miasta Europy Zachodniej dostarczają licznych przykładów, że rola roweru w transporcie miejskim może być kształtowana przez działania władz miasta i prowadzoną przez nie politykę transportową. W Berlinie udział ruchu rowerowego wzrósł w ciągu 5 lat z 6% do 10%, w Strasburgu - z 8% do 12% w ciągu 6 lat, w Kopenhadze - z 28% do 34% w ciągu 4 lat.

Korzyści wynikające ze zwiększonego użytkowania roweru w mieście są bardzo różnorodne:

- ekonomiczne: zmniejszenie wydatków na transport - zarówno w budżetach domowych (wydatki na dojazdy), jak i w budżecie miasta (wydatki na infrastrukturę);

- ekologiczne: ograniczenie emisji zanieczyszczeń i zużycia surowców nieodnawialnych;

- zdrowotne: zapewnienie niezbędnej codziennej dawki ruchu, ograniczenie zatrucia środowiska;

- społeczne: demokratyzacja transportu, umożliwienie samodzielnego poruszania się po mieście - a co za tym idzie dostępu do edukacji, pracy i rozrywki - niezależnie od wieku i zasobności, a także dostarczenie możliwości spędzania wolnego czasu dla młodzieży.

Zdaniem WOST, realne jest osiągnięcie w Warszawie w przeciągu kilku lat udziału roweru w ogóle podróży na poziomie 5-10%. Aby to osiągnąć, konieczne jest dostosowanie infrastruktury transportowej do prowadzenia ruchu rowerowego, poprawa bezpieczeństwa - zarówno ruchu drogowego jak i bezpieczeństwa osobistego oraz umiejętna promocja korzystania z roweru w codziennych dojazdach do szkoły i pracy. Nietrudno zauważyć, że istniejące obecnie w Warszawie odcinki dróg dla rowerów nie tworzą spójnych ciągów, a tym bardziej kompleksowej sieci, pozwalającej na swobodne przemieszczanie się pomiędzy źródłami i celami podróży. Niepokój użytkowników wzbudza często niska jakość realizowanych rozwiązań rowerowych. Biorąc powyższe pod uwagę, WOST przygotował pakiet rekomendacji mających na celu:

- poprawę warunków dla ruchu rowerowego w Warszawie;

- integrację podsystemów transportu rowerowego z podsystemami drogowym i transportu publicznego;

- poprawę efektywności wydatkowania funduszy publicznych;

- minimalizację konfliktów pomiędzy uczestnikami ruchu drogowego takimi jak prowadzący samochody a rowerzyści czy rowerzyści a piesi;

- zmianę zachowań uczestników ruchu rowerowego (Marek Roszkowski do uzupełnienia).

TWORZENIE WARUNKÓW DLA RUCHU ROWEROWEGO

Powołanie pełnomocnika w zakresie nadzoru i koordynacji rozwoju ruchu rowerowego

W celu wzmocnienia koordynacja działań na rzecz rozwoju transportu rowerowego w mieście takich jak: planowanie, projektowanie, inwestowanie, funkcjonowanie i nadzór WOST rekomenduje powołanie wyodrębnionej instytucji w postaci Pełnomocnika Prezydenta Miasta Warszawy ds. Rozwoju Transportu Rowerowego. Pełnomocnik ten może powołać Zespół Zadaniowy do spraw rozwoju transportu rowerowego. W jego skład mogliby wchodzić: dyrektorzy lub ich zastępcy kluczowych wydziałów i jednostek urzędu miasta (przede wszystkim: Biuro Naczelnego Architekta, Zarząd Dróg Miejskich, Biuro Drogownictwa, Inżynier Ruchu), przedstawiciele Straży Miejskiej i Policji, eksperci oraz reprezentanci użytkowników.

Systemu szlaków rowerowych

WOST rekomenduje dalszy rozwój 77-mio kilometrowego systemu warszawskich szlaków rowerowych i połączenie ich z siecią wojewódzką, ogólnopolską oraz międzynarodową.

W tym celu w pierwszej kolejności należy:

- przeprowadzić inwentaryzację i przegląd techniczny siedmiu istniejących szlaków (dróg rowerowych) i w trybie eksploatacyjnym usunąć na nich zniszczenia, uzupełnić zdewastowane oznakowanie, a nawierzchnię doprowadzić do stanu używalności,

- na drogach rowerowych którymi biegną trasy oszacować wielkość i rodzaj koniecznych przebudów i remontów w zakresie: wydzielenia malowanych torów jazdy z chodników na oddzielne drogi o innej nawierzchni; dostosowania przejazdów przez jezdnie, do wymagań technicznych drogi rowerowej; korekt i uzupełnień tras; rozwoju sieci.

- zaplanować środki na realizację korekt i przygotować odpowiednią dokumentację techniczną wykonaną zgodnie z lokalnymi wymogami warszawskimi.

Ponadto oznakowanie szlaków należy objąć konserwacją i stałym nadzorem.

Filozofii rozwoju miast a tworzeniu warunków do rozwoju ruchu rowerowego

Niezbędne jest skoordynowanie polityki przestrzennej miasta z polityką transportową tak aby uzyskać zmniejszenie transportochłonności układu miejskiego (skrócenie długości podróży) i tym samym stworzyć szansę dla wykorzystywania roweru do odbywaniu podróży wewnątrzmiejskich, w tym dojeżdżania do szkoły i pracy. W związku z tym WOST rekomenduje aby główne działania w zakresie koordynacji polityki transportowej i przestrzennej prowadziły do:

- przekształcania monofunkcyjnych obszarów zagospodarowania przestrzennego na wielofunkcyjne, umożliwiając tym samym osiąganie źródeł i celów podróży z wykorzystaniem transportu rowerowego;

- utrzymania wysokiej zwartości struktury miasta, w tym do powstrzymywania procesów dekoncentracji miejsc zamieszkania, pracy i usług, co uniemożliwia sprawną obsługę podróży transportem rowerowym (także publicznym) ? przeciwdziałanie nadmiernemu rozprzestrzenianiu się miasta;

- kształtowania struktury obszarów zamieszkania i zatrudnienia przyjaznych ruchowi pieszemu i rowerowemu;

- lokalnego bilansowania miejsc zamieszkania, zatrudnienia i oferty usługowej;

- tworzenia planów miejscowych uwzględniających konieczność powiązania źródeł celów podróży za pomocą dróg rowerowych.

Systemu dróg rowerowych i parkingów w studium zagospodarowania przestrzennego

W celu określenia właściwej polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego niezbędne jest włączenie do planowania systemu komunikacyjnego zagadnień związanych z planowaniem dróg rowerowych i parkingów dla rowerów. Aby stworzyć kompletną i spójną sieć dróg rowerowych oraz właściwie usytuować podstawowe parkingi dla rowerów WOST rekomenduje wprowadzenie podsystemu transportu rowerowego do planów zagospodarowania przestrzennego. Stąd też stosując zapisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717) należy dążyć do:

- uwzględnienia planu rozwoju podsystemu transportu rowerowego na etapie przygotowywania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, w jego części dotyczącej uwarunkowań związanych z transportem i infrastrukturą techniczną (art. 10 pkt. 13);

- uwzględnienia podsystemu transportu rowerowego (drogi i parkingi dla rowerów) w planach zagospodarowania przestrzennego z zapisaniem w nich podstawowego dla Warszawy układu dróg rowerowych i parkingów dla rowerów oraz zasad ich realizacji.

- uwzględnienie włączenia podsystemu transportu rowerowego w Zintegrowany System Transportu Warszawy (np. skomunikowanie z metrem, stacjami kolejowymi, dużymi centrami handlowymi, obiektami użyteczności publicznej itp.)

Wykorzystanie obowiązującej koncepcji dróg rowerowych

...wraz z aktualizacją w trakcie prowadzonych w mieście prac planistycznych

(Rekomendacja do przygotowania przez Andrzeja Brzezińskiego)

Po pierwsze nie szkodzić ruchowi rowerowemu

Prowadzone w mieście inwestycje oraz roboty drogowe w pasie drogowym nie mogą trwale pogarszać warunków ruchu rowerowego, a w szczególności przerywać ciągłość lub drastycznie obniżać jakość istniejących dróg rowerowych. W przypadkach inwestycji, gdzie szkoda została już wyrządzona ? np. Rondo Zesłańców Syberyjskich, stacja metra Dworzec Gdański czy osiedle przy ul. Sikorskiego ? należy podjąć kroki w celu jej naprawienia.

Opinia w sprawie oceny stopnia przyjazności dla rowerzystów rozwiązań

WOST uważa, że realizowane dotychczas rozwiązania infrastruktury rowerowej w niewystarczającym stopniu uwzględniały specyfikę ruchu rowerowego, a także potrzeby i preferencje użytkowników tych rozwiązań. Niewystarczająca była też kontrola jakości powstających rozwiązań, nawet pod kątem zwykłej zgodności z obowiązującymi przepisami. Dlatego WOST rekomenduje zasięganie opinii środowiska rowerowego na różnych etapach inwestycji drogowych, a w szczególności podczas:

- sporządzania planów przestrzennego zagospodarowania i wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;

- wyboru wariantu, opracowywania wstępnej koncepcji i ustalania zakresu prac;

- opracowywania szczegółowego projektu budowlanego;

- odbioru gotowej inwestycji.

W celu zwiększenia udziału społecznego konieczna jest jawność procesu przygotowywania inwestycji miejskich oraz czytelne procedury obiegu informacji.

Oprócz dużych inwestycji drogowych szanse takie stwarzają także np. modernizacje skrzyżowań i sygnalizacji świetlnej, zagospodarowanie terenów nad stacjami metra, remonty chodników, projekty zagospodarowania lub rewitalizacji terenów zielonych, budowa biurowców, centrów handlowych lub obiektów sportowych, modernizacje umocnień przeciwpowodziowych.

WOST rekomenduje wykorzystanie Internetu - np. poprzez biuletyn e-mailowy ? do informowania i zgłaszania uwag, czy prezentacji koncepcji i projektów na miejskich stronach internetowych.

Wykorzystania części dochodów z parkowania na rzecz rozwoju dróg dla rowerów jak i wprowadzenie punktu w budżecie miasta.

Władze Warszawy dążąc do realizacji polityki zrównoważonego rozwoju transportu wprowadziły w centrum miasta tzw. strefę parkowania płatnego niestrzeżonego. Wprowadzenie tej strefy oprócz poprawy warunków parkowania ma na celu przede wszystkim zachowanie równowagi pomiędzy pojemnością układu ulicznego i podażą miejsc postojowych, poprzez zmniejszenie natężenia ruchu samochodowego w tym ograniczenie dojazdów do pracy samochodem.

Zdaniem WOST osiąganie tego celu poprzez obciążanie finansowe podróżujących samochodami opłatami za parkowanie, powinno wiązać się z działaniami rekompensującymi, tj. poprawiającymi dostępność centrum miasta za pomocą innych podsystemów transportowych, a w szczególności transport publiczny i rowerowej.

Obecnie zdecydowana większość dochodów miasta z tytułu płatnego parkowania jest przeznaczana na zadania inwestycyjne związane z modernizacją i/lub rozwojem układu ulicznego. Zdaniem WOST większa będzie skuteczność oddziaływania strefy płatnego parkowania na zachowania komunikacyjne mieszkańców, gdy część środków finansowych uzyskiwanych z płatnego parkowania będzie przeznaczana na poprawienie dostępności centrum miasta transportem publicznym i rowerowym.

W związku z powyższym WOST rekomenduje aby wpływy z płatnego parkowania w Warszawie były przeznaczane w:

- 40% na zadania związane z usprawnieniem systemu transportu publicznego;

- 20% na zadania związane z usprawnieniem systemu dróg rowerowych w mieście.

Postanowienie to powinna regulować odpowiednia uchwała Rady Miasta.

Przygotowanie wniosku do przyszłych funduszy strukturalnych

WOST rekomenduje rozpoczęcie prac nad przygotowaniem wniosku do funduszy strukturalnych na rozwój systemu dróg rowerowych. Jeżeli nie byłoby możliwe uzyskanie dofinansowania w ramach środków przeznaczonych na lata 2004-2006 prace te należy kontynuować tak aby uzyskać środki przeznaczone na lata 2007-2013.

Wykorzystanie innych funduszy

WOST rekomenduje podjęcie starań o uzyskanie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz z Fundacji EkoFundusz środków na realizację i budowę systemu ścieżek rowerowych.

Raport o stanie transportu rowerowego w mieście

WOST rekomenduje przygotowywanie raz do roku Raportu Rowerowego, który służyłby ocenia wdrażania oraz formułowaniu wniosków co do weryfikacji i kształtowaniu miejskiej polityki rowerowej, a jednocześnie byłby cennym narzędziem komunikacji społecznej. Raport taki powinien obejmować:

- stan systemu dróg rowerowego jako całości oraz poszczególnych głównych tras rowerowych;

- natężenie i rozkład ruchu rowerowego;

- wyniki badań ankietowych wśród użytkowników rowerów;

- przegląd "wąskich gardeł" i "czarnych punktów" (odpowiednio najtrudniejsze i najbardziej niebezpieczne skrzyżowania lub odcinki systemu transportowego miasta) dla transportu rowerowej wraz z planem działań na rzecz likwidacji zidentyfikowanych problemów;

- porównanie sytuacji w odniesieniu do poprzedniego roku.

Wybrane elementy Raportu Rowerowego powinny też znaleźć się w dorocznej informacji Zarządu Dróg Miejskich.

Pierwszy taki raport powinien być opracowany za rok 2004.

INTEGRACJA PODSYSTEMU TRANSPORTU ROWEROWEGO Z PODSYSTEMAMI DROGOWYM I TRANSPORTU PUBLICZNEGO

Potrzeba i ogólne warunki przewożenia rowerów transportem publicznym

Transport publiczny ma także obejmować SKM (nowe przedsięwzięcie), WKD i PKP

Dodatkowa propozycja p. Augustyna Dobieckiego:

Jazda rowerem przez Centrum lub do podmiejskich terenów rekreacyjnych jest nie zdrowa i niebezpieczna. Dobrze, że likwiduje się zakaz wożenia rowerów w autobusach i tramwajach, ale także trzeba to ułatwić: ustalając zasady przewożenia rowerów; wyposażając tabor w odpowiednie urządzenia; organizując na podwarszawskich szlakach sieć przechowalni i wypożyczalni rowerów;

(Rekomendacja do przygotowania przez Marcina Harembskiego)

Parkingi przy dworcach/stacjach i przystankach

WOST rekomenduje przystosowanie dworców/stacji i przystanków kolejowych oraz metra do potrzeb pasażerów korzystających z roweru. W szczególności za niezbędne należy uznać:

- stworzenie parkingów rowerowych przy stacjach metra;

- stworzenie parkingów rowerowych przy wybranych dworcach/stacjach i przystankach kolejowych położonych w granicach Warszawy;

- inicjowanie przez władze Warszawy współpracy z samorządami gmin podwarszawskich, Mazowieckim Zakładem Przewozów Regionalnych w zakresie tworzenia parkingów dla rowerów w pobliżu dworców/stacji i przystanków kolejowych, położonych poza granicami Warszawy, ale na liniach dojazdowych do Warszawy.

- zagwarantowanie bezpiecznego pozostawienia roweru w pobliżu stacji, poprzez zapewnienie odpowiedniego monitorowania, np. z wykorzystaniem kamer stacyjnego systemu telewizji przemysłowej metra i kolei czy też dozoru przez pracowników ochrony.

Rower w metrze

Po przeprowadzeniu wizji lokalnej WOST stwierdza, że na każdej stacji Metra Warszawskiego w halach odpraw istnieje możliwość wyznaczenia miejsca do parkowania rowerów, w wielu przypadkach zupełnie bezinwestycyjnie. Najszybciej miejsca takie można wyznaczyć w południowych halach odpraw, w enklawie przed tablica informacyjną metra, w pobliżu okienka zaprojektowanego dla służby ruchu, pod istniejąca kamerą. Tablice informacyjną należy przesunąć w kierunku przejścia podziemnego, a w szklanym ogrodzeniu warto jest wykonać swobodne przejście dla rowerzystów i osób z dużym bagażem, lub odplombować i otworzyć istniejące szklane drzwiczki awaryjne.

WOST rekomenduje wyznaczenie w wagonach metra miejsca dla rowerów, wózków dziecięcych, podróżnych z większym bagażem. Należy przy tym umieścić właściwe oznakowanie informacyjne zarówno na szybie wagonu, jak i w odpowiednim miejscu na peronie. Napisy o treści przedział dla osób z wózkami, rowerami i dużym bagażem powinny zostać umieszczone w poprzek wagonu nad wejściem do przedziału oraz w oknach po obu stronach składu i na peronie. Wymienione kroki ułatwią wymianę pasażerów na stacjach i poprawią bezpieczeństwo podróżnych.

WOST rekomenduje jednocześnie ułatwienie poruszania się po stacjach metra, a w szczególności wejścia na peron. Obecnie stosowane bramki są niewygodne i zbyt wąskie (także dla osób z dużym bagażem lub wózkiem), a windy mają niedogodną lokalizację (tylko po jednej stronie stacji) i niewystarczającą przepustowość. Z przeprowadzonych obserwacji wynika, że w godzinach szczytu co ósma-dziesiata osoba bramki te bezkarnie przeskakuje Dlatego zalecamy pozostawienie wolnego przejścia obok bramek (zliczanie pasażerów może się odbywać np. za pomocą fotokomórki).

ROZWIĄZANIA TECHNICZNO - ORGANIZACYJNE

Lokalne wymogi projektowania

WOST rekomenduje wprowadzenie w Warszawie pięciu głównych zasad rozwoju infrastruktury rowerowej opracowanego przez holenderską organizację Centrum Badań i Standadaryzacji Kontraktów Inżynierii Lądowej i Ruchu (CROW) i powszechnie stosowanych w wielu krajach europejskich, a więc zasadę: spójności, bezpośredniości, bezpieczeństwa, wygody i atrakcyjności.

WOST rekomenduje opracowanie lokalnych wymogów technicznych dotyczących infrastruktury rowerowej i przyjęcie ich jako prawa miejscowego (załączanie do specyfikacji istotnych warunków zamówienia dla inwestycji drogowych). Szczególną uwagę należy zwrócić przy tym na:

- spójność i kompletność sieci oraz ciągłość poszczególnych dróg rowerowych;

- wystarczające promienie łuków, poszerzenia i odległości widoczności na łukach;

- konstrukcję nawierzchni, zapewniającą jej trwałość, niewielkie opory toczenia podczas jazdy oraz dobrą przyczepność podczas hamowania i zapewnienie komfortu jazdy i poruszania się;

- integrację dróg dla rowerów z układem drogowym, w tym zapewnienie możliwości płynnego i bezpiecznego przejścia od ruchu w wydzielonej drodze rowerowej do jazdy pomiędzy samochodami w ulicy uspokojonego ruchu, uliczce parkingowej itp.;

- minimalizację konfliktów pomiędzy pieszymi i rowerzystami, w tym zróżnicowanie stosowanych nawierzchni (asfaltowe na drodze dla rowerów, płyty lub kostka dla chodnika), wysokości (droga dla rowerów nieco poniżej chodnika), sposobu prowadzenia na łukach;

- [minimalizację współczynnika opóźnienia, poprzez zapewnienie pierwszeństwa na skrzyżowaniach z ulicami lokalnymi oraz prawidłową organizację sygnalizacji świetlnej] (rekomendacja nie uzgodniona);

- bezpieczeństwo osobiste - drogi dla rowerów prowadzone przez parki czy tunele powinny mieć alternatywę w postaci ścieżek przy głównych arteriach drogowych.

Strategia organizacji ruchu w tym zawężania przekrojów mających służyć promocji ruchu rowerowego

Zdaniem WOST szerokie przekroje głównych ciągów ulicznych (w tym w liniach rozgraniczających) są czynnikiem sprzyjającym rozwojowi ruch rowerowego w Warszawie. Stwarzają bowiem możliwość sytuowania dróg rowerowych w głównych korytarzach transportowych prowadzących ruch w kierunku centrum miasta w postaci:

- usytuowanych równolegle do jezdni i chodnika wydzielonych dróg rowerowych prowadzonych niezależnie od ruchu samochodowego i pieszego;

- wyodrębnionych pasów jezdni z przeznaczeniem dla ruchu rowerowego.

WOST rekomenduje wspólne wykorzystywanie przekroju ulicy przez ruch samochodowy i rowerowy jako element realizacji strategii miasta prowadzącej do ograniczenia ruchu samochodowego w Śródmieściu Warszawy, także poprzez obniżanie klas funkcjonalnych ulic w Śródmieściu a w konsekwencji ich parametrów technicznych (szerokości przekroju). Należy jednak pamiętać, aby działania tego typu i wykorzystywanie zaoszczędzonej przestrzeni dla prowadzenia dróg rowerowych nie prowadziły do powstawania utrudnień w ruchu transportu publicznego.

Inne działania z zakresu organizacji ruchu sprzyjającymi rozwojowi ruchu rowerowego, które rekomenduje WOST to:

- uspokajanie ruchu, a nawet wyłączanie pewnych ciągów z ruchu samochodowego na rzecz ruchu rowerowego;

- ograniczanie liczby miejsc postojowych dla samochodów;

- instalowanie urządzeń sygnalizacji świetlnej dla rowerzystów, w tym śluz sygnalizacyjnych umożliwiających zmianę pasa przed skrętem w lewo;

- dopuszczanie dwukierunkowego ruchu rowerowego na ulicy jednokierunkowej dla ruchu samochodowego;

- dopuszczanie ruchu rowerowego na ulicach zamkniętych dla ruchu samochodowego;

- zapewnienie czytelnego oznakowania drogowskazowego.

Poruszanie się rowerem po drogach lokalnych

WOST rekomenduje dokonanie analizy funkcjonowania układów dróg lokalnych w obszarach mieszkaniowych, pod kątem wyeliminowania z tych dróg samochodowego ruchu tranzytowego, niezwiązanego z obszarem, przy jednoczesnym preferowaniu transportu rowerowej. Proponuje się rozważenie wprowadzanie na układach lokalnych, tam gdzie jest to możliwe organizacji ruchu polegającej na uniemożliwianiu samochodom jazdy na wprost na skrzyżowaniach (nakaz skrętu w prawo lub w lewo, znak C8), przy jednoczesnym umożliwieniu takich przejazdów rowerom i pojazdom transportu publicznego. W przypadku dróg jednokierunkowych należy jeżeli jest to możliwe dopuścić używając odpowiedniego oznakowania dwukierunkowy ruch rowerowy.

Drogi rowerowe a przejazdy przez drogi główne

W celu lepszego skomunikowania obszarów mieszkaniowych WOST rekomenduje umożliwienie częstszych przejazdów rowerem poza skrzyżowaniami przez układ dróg głównych i zbiorczych.

Utrzymanie dróg rowerowych

WOST rekomenduje dokonanie zmian w dotychczasowym modelu utrzymania dróg rowerowych na terenie Warszawy. Rekomendujemy objęcie monitoringiem sieci dróg rowerowych oraz szczególnie uważną kontrolę przywrócenia stanu pierwotnego przez zajmującego np. dla potrzeb inwestycji pas drogowy z udziałem drogi rowerowej. Monitorowaniem parametrów technicznych drogi powinien zająć się ZDM, a pod względem bezpieczeństwa użytkowników także Straż Miejska. Monitoring stanu dróg rowerowych powinien być wspomagany przez zgłoszenia użytkowników na specjalny numer telefonu interwencyjnego ZDM. Zgłoszenie winno być odnotowywane i niezwłocznie sprawdzane. Skuteczność systemu zależy w dużej mierze od pilnego usuwania nieprawidłowości i promocji telefonicznego numeru interwencyjnego np. w środowisku rowerzystów, na lekcjach wychowania komunikacyjnego, urzędach dzielnic itd.

WOST uznaje za ważne prawidłowe utrzymywanie przejezdności i dotrzymywanie parametrów technicznych dróg rowerowych. WOST rekomenduje aby władze miasta w porozumieniu z przedstawicielami grup rowerowych (w nawiązaniu do badań ruchu) wytypowały drogi rowerowe, dla których zapewnione powinno być minimum przejezdności w okresie jesiennym i zimowym. Zaliczać się do nich powinny dłuższe i nie posiadające alternatywy w postaci równoległych ulic lokalnych, odcinki dróg dla rowerów wzdłuż dróg klasy GP lub wyższej. Dla dróg rowerowych nie objętych utrzymaniem zimowym należy umieścić odpowiednie adnotacje pod znakami C-13 i B-9, umożliwiające rowerzystom korzystanie z jezdni w okresie zalegania śniegu.

Jednocześnie WOST rekomenduje zmianę metod odśnieżania ulic i chodników które sąsiadują z drogami rowerowymi w taki sposób, aby na drogach rowerowych nie były gromadzone usypy śniegu, liści lub innych rzeczy, które mogą wpływać na ograniczanie możliwości wykorzystania drogi przez rowerzystów.

Zajmowanie w pasie drogowym przestrzeni dla dróg dla rowerów

WOST zwraca uwagę, że przy projektowaniu dróg dla rowerów często występują konflikty z infrastrukturą zrealizowaną zaledwie rok lub kilka lat wcześniej - np. przy ul. Rosoła, Al. Armii Krajowej, Al. Jana Pawła II, na Rondzie Żaba. Znacząco podraża to koszt inwestycji rowerowych i negatywnie wpływa na ich jakość.

Aby uniknąć takich sytuacji w przyszłości, WOST rekomenduje uzgadnianie lokalizacji parkingów, uliczek i zatok parkingowych, słupów reklamowych, kiosków, ekranów dzwiękochłonnych i innych obiektów w pasie drogowym, branie pod uwagę istniejących oraz przewidzianych odpowiednimi koncepcjami dróg dla rowerów. Ww. obiekty nie mogą kolidować z przebiegiem planowanych dróg dla rowerów, nie powinny też skutkować nadmiernym ograniczeniem widoczności.

Rozmieszczenie nowych oraz modernizowanych sygnalizatorów na skrzyżowaniach powinno uwzględniać możliwość przeprowadzenia - tam, gdzie przewidują to odpowiednie koncepcje - dróg i przejazdów dla rowerów.

Parkowanie samochodów na drogach rowerowych

WOST rekomenduje jak najszybsze uregulowano zasad usuwania pojazdów samochodowych z dróg gdyż Warszawa jest jednym z niewielu polskich miast, w którym tego nie dokonano. Liczne przykłady świadczą o dowolności w parkowaniu na warszawskich drogach. Szczególnie uciążliwe dla pieszych i rowerzystów jest blokowanie przystanków transportu publicznego oraz dróg dla rowerów.

Parkingi dla rowerów

WOST rekomenduje opracowanie jednolitego wzoru miejskiego stojaka dla rowerów trwale przymocowanego do podłoża, umożliwiającego przypięcie ramy i przynajmniej jednego koła zapięciem typu U-lock. Wzorcowy stojak powinien być promowany poprzez współfinansowanie jego wykonania przez miasto (np. 50%).

WOST rekomenduje uproszczenie procedur formalnych i zwolnienie z opłat za zajęcie pasa drogowego. Jednocześnie upowszechnienie informacji o możliwości dofinansowania i udostępnienie np. na stronie internetowej ZDM wzorów niezbędnych formularzy / wniosków / podań.

WOST rekomenduje aby w przypadku placówek handlowych i usługowych o powierzchni powyżej 200 m2 ich właściciele byli zobowiązani do instalowania parkingów dla rowerów. W tym celu niezbędne jest podjęcie uchwały Rady Miasta zobowiązującej właścicieli tych placówek do zainstalowania minimum 5 stojaków dla rowerów na każde 200 m2 powierzchni o ile lokalne warunki drogowe to umożliwiają.

WOST rekomenduje również zastosowanie w projektowaniu wybranych elementów małej architektury oraz wygrodzeń uniemożliwiających nielegalne parkowanie samochodów, tak aby umożliwiały przypięcie roweru.

PROMOCJA, EDUKACJA, BEZPIECZEŃSTWO I OPINIA PUBLICZNA

Badanie ruchu, opinii i preferencji mieszkańców

Zdaniem WOST zwiększenie znaczenia roweru w systemie transportowym Warszawy wymaga zwiększenia zakresu wiedzy o zachowaniach komunikacyjnych mieszkańców miasta związanych z wykorzystywaniem rowerów. Dlatego też WOST rekomenduje:

- prowadzenie przez ZDM systematycznych (np. raz na kwartał) pomiarów natężeń ruchu rowerowego w wytypowanych przekrojach pomiarowych w tym z uwzględnieniem zmienności ruchu w dni tygodnia i w porach roku;

- przeprowadzenie badania ruchu rowerowego w Warszawie z uwzględnieniem badania zachowań komunikacyjnych rowerzystów (ruchliwość, motywacje podróży, źródła i cele ruchu) co najmniej w dwóch okresach roku, z uwzględnieniem okresu wiosenno-letniego sprzyjającego ruchowi rowerowemu;

- badania preferencji mieszkańców Warszawy dotyczących kwestii zwiększenia roli podsystemu rowerowego w systemie transportowym miasta.

WOST rekomenduje także by przy organizacji badań ruchu rowerowego ściśle współpracować z organizacjami ekologicznymi i stowarzyszeniami rowerzystów.

Edukacja w zakresie zachowań rowerzystów

Intensywny wzrost motoryzacji, postępująca degradacja infrastruktury drogowej, niski poziom wiedzy o ruchu drogowym jest przyczyną wielu wypadków drogowych, które stają się problemem społecznym. Coraz częściej narażeni na utratę życia i zdrowia są młodzi , niechronieni uczestnicy ruchu drogowego, piesi i rowerzyści. Tworzenie bezpieczniejszych dróg rowerowych oraz organizowanie okazjonalnych szkoleń jest niewystarczające dla zmiany postaw uczestników ruchu drogowego. Władze regionów i miast podejmują różnego rodzaju działania, mające przyczynić się do zahamowania tym niepokojącym tendencjom. Działanie te są nieskoordynowane i przynoszą jedynie doraźne korzyści.

Dlatego WOST rekomenduje aby władze miasta wystąpiły z inicjatywą opracowania modelowego procesu edukacji motoryzacyjnej dla młodzieży szkolnej i przejęły rolę koordynatora działań. Celem programu powinno być przygotowanie i wyposażenie uczniów w niezbędną wiedzę oraz umiejętności w zakresie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w celu zmniejszenia ich udziału w wypadkach oraz umożliwienie zdobycia karty rowerowej i motorowerowej. WOST rekomenduje podjęcie akcji Karta rowerowa dla każdego ucznia.

Promocja jazdy na rowerze do pracy, w zimie, używania służbowo roweru

WOST rekomenduje aby miasto częściej i bardziej systematycznie informowało o realizowanych i planowanych udogodnieniach dla rowerzystów, a także wynikających z prowadzonych robót utrudnieniach dla ruchu rowerowego. Sprawy te budzą żywe zainteresowanie społeczeństwa i mediów, a tymczasem np. na ok. 100 wiadomości na stronie internetowej ZDM nie ma ani jednej o drogach rowerowych.

W szczególności, WOST rekomenduje prowadzenie przez władze miasta "rowerowej mapy Warszawy", udostępnianie jej za pośrednictwem Internetu oraz bezpłatne użyczanie podmiotom zainteresowanym jej publikacją.

Otwieraniu nowych dróg oraz lokalnych udogodnień rowerowych powinny towarzyszyć imprezy promocyjne, np. przejazd rowerowy z władzami miasta.

WOST rekomenduje, co jest niezwykle istotne, aby miejskie instytucje dawały przykład dobrej praktyki, jeśli chodzi o zachęcanie do jazdy na rowerze pracowników i klientów. W związku z tym, w Urzędzie Miasta, jego wydziałach i delegaturach oraz przedsiębiorstwach komunalnych należy zapewnić warunki do bezpiecznego przechowania roweru na czas pracy. Należy również umieścić przed urzędami wzorcowe stojaki dla rowerów dla osób przyjeżdżających na krótko.

Przestrzeganie przepisów w ruchu rowerowym

WOST rekomenduje wprowadzenie w Warszawie zaostrzonej kontroli ruchu rowerowego pod kątem bezpieczeństwa pieszych, zwłaszcza na chodnikach i przejściach.

WOST rekomenduje szersze korzystanie z uprawnień i zwiększenie ilości patroli Straży Miejskiej i Policji poruszających się na rowerach. Pozwoli to na poprawę skuteczności ich działania - patrol rowerowy w mieście (a w szczególności w ścisłym centrum, na osiedlach mieszkaniowych i w parkach miejskich) porusza się szybciej, może dotrzeć w miejsca niedostępne dla samochodów, więcej widzi i budzi większe zaufanie społeczeństwa. Byłby to jednocześnie efektywny sposób na systematyczne monitorowanie stanu technicznego dróg dla rowerów oraz egzekwowanie przestrzegania przepisów na trasach rowerowych.

SPRAWY INDYWIDUALNE

Przejazd przez Łazienki

[WOST rekomenduje pilotażowe dopuszczenie przejazdu rowerów przez Łazienki Królewskie w dni powszednie do godziny 10 rano, jako istotne ułatwienie dojazdu na rowerze do pracy lub szkoły.] (rekomendacja nie uzgodniona)