Co z rowerowymi nowelizacjami rozporządzeń?
Łukasz Borowiak, Tadeusz Jarmuziewicz, 2012.10.19
Od redakcji
W 2008 r. sieć Miasta dla rowerów
przekazała pakiet propozycji zmian przepisów dotyczących rowerzystów i infrastruktury rowerowej [zobacz >>>]. W 2011 r. znowelizowana została ustawa prawo o ruchu drogowym [zobacz >>>], a ostatnio – rozporządzenie w sprawie warunków technicznych pojazdów. W ministerialnych biurkach utknęły za to rozporządzenia określające standardy infrastruktury rowerowej i jej oznakowania. Ich nowelizacja jest konieczna, aby z jednej strony wyeliminować bariery i wątpliwości prawne dla tworzenia rozwiązań rowerowych na jezdni, takich jak śluzy i pasy, a z drugiej – ograniczyć liczbę błędów obecnie popełnianych masowo przy budowie ścieżek rowerowych. Poniższa interpelacja posła Łukasza Borowiaka, a właściwie odpowiedź ministerstwa na nią, rzuca nieco światła na postępy prac, choć niestety nie zawiera żadnych konkretnych terminów.
2012.09.11: Poseł interpeluje
Interpelacja (nr 8831) do ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej w sprawie budowy tras rowerowych w kraju (ogłoszona 27 września 2012 r. na posiedzeniu nr 22).
Szanowny Panie Ministrze! Użytkownikami polskich dróg są coraz częściej rowerzyści. W wielu miastach i miejscowościach powstaje coraz więcej ścieżek rowerowych zapewniających bezpieczną jazdę dwóch kółek. Bez wątpienia wielu kierowców samochodów chętnie przesiada się na rowery, mając pewność, że ich podróż do pracy będzie bezpieczna. Rowerzyści jednak ciągle narzekają na stan i jakość dróg rowerowych, często dochodzi do sytuacji, że nowo oddane do użytku ścieżki muszą być modernizowane.
W ocenie wielu aktywnych organizacji użytkowników rowerów, jak również j.s.t. przeważa stanowisko za nawierzchnią asfaltową na ścieżce rowerowej.
Kostka brukowa jest o wiele droższa od nawierzchni asfaltowej. Typowa nawierzchnia z kostki betonowej jest nietrwała, wymaga starannego usuwania roślinności i ciągłych napraw, a w konsekwencji jest droższa w utrzymaniu. Kostka betonowa stawia wyższe niż asfalt opory toczenia, co jest niezwykle istotne w przypadku rowerów poruszanych wyłącznie siłą mięśni rowerzysty. Różnica w oporach toczenia oznacza, że zużywając tyle samo energii, rowerzysta na nawierzchni asfaltowej dojedzie dalej nawet o 40%, porównując z nawierzchnią wykonaną z kostki betonowej fazowanej.
Z przeprowadzonych przez Zespół ds. Ścieżek Rowerowych GDDKiA w latach 2009–2011 audytów stanu technicznego ponad 100 km ścieżek rowerowych przy drogach krajowych w 10 województwach wynika, że żadna z eksploatowanych ścieżek rowerowych wykonanych z kostki betonowej nie spełnia obowiązujących warunków technicznych. Większość z tych ścieżek, mimo niedługiego czasu, jaki upłynął od ich wykonania (najstarsza z nich miała 6 lat), kwalifikowała się do natychmiastowego remontu.
GDDKiA w wydanej opinii w sprawie typowych nawierzchni dróg dla rowerów stanowczo odradza stosowanie kostki na drogach rowerowych.
Wobec powyższego zwracam się do Pana Ministra z pytaniami:
1. Jak powinna wyglądać droga rowerowa, z czego powinna być wykonana i jakie parametry powinna spełniać?
2. Czy wprowadzone zostaną jednolite standardy, które spowodują, że jakość i wygląd tras rowerowych staną się jednolite w całym kraju?
3. Kiedy nastąpi nowelizacji rozporządzeń dotyczących budowy i oznakowania dróg rowerowych?
Z wyrazami szacunku
Poseł Łukasz Borowiak
Warszawa, dnia 11 września 2012 r.
2012.10.04: Minister odpowiada
Odpowiedź ogłoszona 11 października 2012 r. na posiedzeniu nr 23.
Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na pismo z dnia 13 września 2012 r., znak: SPS-023-8831/12, przy którym przekazano interpelację pana posła Łukasza Borowiaka dotyczącą budowy tras rowerowych, uprzejmie przekazuję następującą informację w przedmiotowej sprawie.
Zasady projektowania i budowy ścieżek dla rowerów zlokalizowanych w pasach drogowych dróg publicznych określają przepisy rozporządzenia ministra transportu i gospodarki morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43 poz. 430, z późn. zm.). Przepisy § 46–48 ww. rozporządzenia regulują między innymi kwestie dotyczące szczegółowych norm związanych z usytuowaniem i szerokością ścieżki rowerowej względem jezdni, które powinno zapewnić bezpieczeństwo ruchu. Przywołane przepisy normują również zagadnienia związane z pochyleniem podłużnym i poprzecznym ścieżki rowerowej. Ponadto w pkt 5.7 załącznika nr 5 do ww. rozporządzenia określono kryteria i wymogi dla konstrukcji nawierzchni dróg, w tym ścieżek rowerowych, zgodnie z którymi zaleca się stosowanie na nich warstwy ścieralnej z asfaltu lanego, asfaltu piaskowego lub kostki betonowej.
Natomiast zasady oznakowania dróg dla rowerów regulują przepisy rozporządzenia ministrów transportu i gospodarki morskiej oraz spraw wewnętrznych i administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. Nr 170, poz. 1393, z późn. zm.) oraz przepisy rozporządzenia ministra infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz. U. Nr 220, poz. 2181). Dostrzegając konieczność wypracowania kompleksowych rozwiązań w zakresie, który został poruszony przez pana posła Łukasza Borowiaka, z inicjatywy Ministerstwa Infrastruktury w 2009 r. powołano w GDDKiA Zespół ds. Dróg Rowerowych, który pracuje nad opracowaniem systemowych zmian oraz podręcznikiem projektowania infrastruktury rowerowej. Część opracowań zespołu jest dostępna na stronie internetowej GDDKiA:
www.gddkia.gov.pl/932/infrastruktura-rowerowa .
Jednocześnie należy podkreślić, iż w dniu 21 maja 2011 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 1 kwietnia 2012 r. o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami (Dz. U. Nr 92, poz. 530). Celem nowelizacji ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym było dostosowanie przepisów ustawy do wymogów Konwencji o ruchu drogowym, sporządzonej w Wiedniu 8 listopada 1968 r. (Dz. U. z 1988 r. Nr 5, poz. 40 i 44) oraz jej zmian z 2006 r., umożliwienie lepszej organizacji ruchu w celu promocji ruchu rowerowego oraz poprawa bezpieczeństwa rowerzystów. Wprowadzone zmiany uwzględniają także rozwój rynku i technologii. Wszystkie proponowane przepisy są znane i stosowane w innych krajach, szczególnie tych znanych z wysokiego poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Nowe definicje drogi rowerowej i pasa rowerowego wprowadzone ww. regulacjami są spójne z postanowieniami konwencji wiedeńskiej i eliminują problemy z oznakowaniem pasów rowerowych. Pojęcie pasa rowerowego występujące w niektórych aktach prawnych (rozporządzeniach) nie było dotychczas nigdzie zdefiniowane. Powyższe regulacje zostały wprowadzone, podobnie jak pojęcie śluzy rowerowej, która jest rozwiązaniem odmiennym od pasa rowerowego i drogi rowerowej, wraz z zasadami korzystania z niej. Należy zauważyć, że przepisy te pozwalają na lepszą, bezpieczniejszą i bardziej efektywną organizację ruchu na skrzyżowaniach, zwłaszcza w miastach. Nowelizacja poprawiła bezpieczeństwo rowerzystów. Taki cel miał np. przepis art. 16 ust. 7, dopuszczający na skrzyżowaniach wyjątek od ogólnej zasady nakazującej rowerzyście jazdę możliwie blisko prawej krawędzi jezdni. Bezpieczeństwo poprawiają również nowe rozwiązania, które zostały określone w przedmiotowej nowelizacji, takie jak pas rowerowy czy też śluza rowerowa w jezdni, poprawiająca wzajemną widoczność na skrzyżowaniach i umożliwiająca m.in. manewr skrętu w lewo bez kolizji z pojazdami jadącymi na wprost.
Dobrą praktyką jest ustanawianie przez zarządców dróg własnych standardów technicznych dla infrastruktury rowerowej, odpowiednich dla lokalnych warunków (np. zabytkowego charakteru ulic czy dużego zróżnicowania wysokościowego terenu). Niemniej jednak w skali kraju konieczne jest wprowadzenie jednolitych dobrych praktyk i spójnej interpretacji przepisów, a także rozpowszechnianie wiedzy o najlepszych praktykach i ich mierzalnych efektach (np. kosztach, korzyściach czy minimalizacji kolizji i wypadków drogowych). Wspomniany powyżej podręcznik projektowania infrastruktury rowerowej opracowywany w GDDKiA będzie odgrywał taką rolę. Jednocześnie informuję, że w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej prowadzone są obecnie prace przygotowawcze związane z nowelizacją rozporządzeń dotyczących oznakowania, tj.:
— rozporządzenia ministrów infrastruktury oraz spraw wewnętrznych i administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. Nr 170, poz. 1393, z późn. zm.),
— rozporządzenia ministra infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz. U. Nr 220, poz. 2181, z późn. zm.).
Zakres prowadzonych prac obejmuje między innymi oznakowanie związane z ruchem rowerów. Ponadto MTBiGM otrzymało od ministra rozwoju regionalnego propozycję znowelizowania oznakowania szlaków rowerowych. W trybie roboczym uzgodniono wstępny zakres zmian przepisów, a także ustalono, że Ministerstwo Rozwoju Regionalnego przekaże do resortu transportu szczegółową propozycję brzmienia nowych przepisów wraz z uzasadnieniem i oceną skutków regulacji. Projekty rozporządzeń zmieniających rozporządzenia wyżej wymienione zostaną przekazane do konsultacji społecznych niezwłocznie po włączeniu do ich treści uzgodnionych propozycji przepisów, otrzymanych z Ministerstwa Rozwoju Regionalnego.
Z poważaniem
Tadeusz Jarmuziewicz - sekretarz stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej
