Uprzejmie informujemy, że w naszej witrynie dostępny jest nowy raport - mapa bezpieczeństwa ruchu rowerowego w Warszawie. Na podstawie danych o ponad 500 wypadkach i kolizjach z udziałem rowerzystów, do których doszło w Warszawie w ciągu ostatnich 3 lat, Zielone Mazowsze przeanalizowało miejsca, uczestników, przyczyny i skutki typowych zdarzeń. Obalono przy okazji kilka stereotypów dotyczących bezpieczeństwa ruchu rowerowego. O ile nam wiadomo, to pierwszy tak szczegółowy i obszerny raport tego typu w Polsce.

Zapraszamy do lektury, a także nadsyłania uwag i uzupełnień!

Wykorzystane materiały

Raport o bezpieczeństwie ruchu rowerowego w Warszawie 2004 - 2006 opracowany został na podstawie wyciągu z systemu ewidencji wypadków drogowych udostępnionego przez Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie. Wyciąg obejmuje zdarzenia drogowe - wypadki i kolizje - z udziałem rowerzystów z trzech lat, od 1 stycznia 2004 do 31 grudnia 2006. Oprócz powyższego wyciągu wykorzystano:

- Raport o stanie bezpieczeństwa w mieście st. Warszawie w 2006 roku, dostępny w witrynie www.zdm.waw.pl/informacje/badania-i-analizy/ (dane dotyczące ogólnej liczby zdarzeń, liczby najechań na pieszych, liczby rannych i zabitych);

- Dane o powierzchni i liczbie mieszkańców dzielnic z Wikipedii (stan na rok 2006, opracowane na podstawie GUS);

- Pomiary ruchu rowerowego przeprowadzone przez Zielone Mazowsze w 2002 i 2005 r. (rozkład godzinowy natężenia ruchu, udział mężczyzn i kobiet w ruchu rowerowym.

- Dodatkowe wyjaśnienia Zarządu Dróg Miejskich, przesłane pismem z dnia 31 października 2007 r. (znak ZDM/5511/DTBR/-/07) w ramach konsultacji roboczej wersji raportu.

Tradycyjne podejście do bezpieczeństwa ruchu rowerowego

Dotychczas prowadzone w Polsce działania na rzecz bezpieczeństwa ruchu rowerowego opierały się z reguły na stereotypowym wyobrażeniu rowerzysty jako pijanego, nieoświetlonego "batmana". Analiza danych o zdarzeniach drogowych wykazuje, że stereotyp ten - przynajmniej w odniesieniu do Warszawy - ma niewiele wspólnego z rzeczywistością. Liczba zdarzeń z udziałem rowerzystów pod wpływem alkoholu jest niewielka. Jednocześnie jedynie niewielka część ogółu wypadków zdarza się w godzinach nocnych - porównania z rozkładem godzinowym natężenia ruchu rowerowego nie wykazują nadreprezentacji zdarzeń drogowych w nocy, a także w godzinach półmroku. Dla żadnego z odnotowanych w ciągu trzech lat nie wskazano jako przyczyny "jazdy bez wymaganego oświetlenia".

Tradycyjne akcje stawiające za cel poprawę bezpieczeństwa ruchu rowerowego - rozdawanie świateł rowerowych i akcesoriów odblaskowych, promocja trzeźwości, kontrole rowerzystów pod tym kątem - koncentrują się zatem na czynnikach o marginalnym, trzeciorzędnym znaczeniu. Trudno zatem sie dziwić, że nie przynoszą one wymiernych rezultatów w postaci np. zmniejszenia liczby wypadków z udziałem rowerzystów. Konieczna jest zmiana podejścia do kwestii bezpieczeństwa ruchu rowerowego.

Kluczowe fakty

- W latach 2004-2006 na ulicach Warszawy odnotowano 516 zdarzeń drogowych z udziałem rowerzystów, w tym 378 wypadków i 178 kolizji, z udziałem łącznie 527 rowerzystów.

- Wypadki z udziałem rowerzystów stanowiły niemal 8% ogółu wypadków drogowych, co kilkukrotnie przekracza udział rowerów w ogóle podróży w Warszawie (według różnych szacunków - od 0,6% do 2%).

- W wyniku tych wypadków 24 rowerzystów zginęło, a 303 zostało rannych.

- Zdecydowana większość wypadków i kolizji z udziałem rowerzystów ma miejsce za dnia (82%). Również porównania do natężenia ruchu rowerowego nie wykazują zwiększonej liczby wypadków w nocy.

- W dni powszednie zdarzenia z udziałem rowerzystów są o połowę częstsze niż w soboty i niedziele.

- Zdecydowana większość (72%) zdarzeń z udziałem rowerzystów to zderzenia boczne pojazdów.

- Najczęstszą przyczyną jest nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu, nieco częściej przez kierowcę samochodu niż rowerzystę.

- Do zderzeń często dochodzi na skrzyżowaniach z działającą sygnalizacją świetlną (28% ogółu zdarzeń). Jedynie niewielka część tych zdarzeń spowodowana jest wjechaniem na czerwonym świetle.

- Ulice wyposażone w ścieżki rowerowe przodują w liczbie zdarzeń (5 z 10 ulic o największej liczbie zdarzeń).

- Najwięcej zdarzeń z udziałem rowerzystów notowane jest w Śródmieściu; wyjątek stanowią wypadki śmiertelne, często notowane na umożliwiających rozwijanie większych prędkości trasach wylotowych.

Wnioski

Raport niniejszy nie ma na celu przedstawienia gotowego programu poprawy bezpieczeństwa ruchu rowerowego. Tym niemniej, wydaje się, że można już wskazać parę zagadnień, które powinny zostać uwzględnione w działaniach na rzecz bezpieczeństwa ruchu rowerowego:

- Wskazane byłoby uszczegółowienie systemu ewidencji wypadków o odrębne kategorie związane z ruchem rowerowym (np. miejsce wypadku - droga dla rowerów, przejazd dla rowerzystów; zachowania - inne).

- Konieczna jest weryfikacja pod kątem bezpieczeństwa ruchu rowerowego dotychczasowych wytycznych i praktyki projektowania skrzyżowań, w tym programów sygnalizacji świetlnej.

- W procesie szkolenia kierowców (kursy i egzaminy na prawo jazdy) większa uwaga powinna zostać położona na kwestie związane z uczestnictwem rowerów w ruchu drogowym (np. miejsce zatrzymania przy dojeżdżaniu do drogi z pierwszeństwem przejazdu czy konieczność obejrzenia się w prawo przy skręcaniu w prawo).

- Nacisk w działaniach prewencyjnych policji powinien zostać przesunięty z kontroli trzeźwości i oświetlenia na nadzór udzielania pierwszeństwa przejazdu.

- Błędem jest planowanie i projektowanie dróg rowerowych z myślą o użytkownikach weekendowych, traktujących rower jako środek rekreacji.

- Działania inwestycyjne powinny być koncentrowane przede wszystkim w centralnych obszarach miasta, gdzie powinny one być zintegrowane z innymi działaniami na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego (np. uspokajaniem ruchu samochodowego, modernizacją sygnalizacji świetlnej), oraz przy głównych trasach wylotowych, gdzie wskazana jest budowa wydzielonych dróg rowerowych.

- Konieczne jest podniesienie standardów jakości dróg rowerowych.

- Dla zidentyfikowanych w raporcie skrzyżowań oraz odcinków ulic, na których powtarzają się zdarzenia z udziałem rowerzystów, powinny zostać przeprowadzone szczegółowe analizy przebiegu tych zdarzeń i podjęte odpowiednie działania inwestycyjne.

Pobierz raport

Raport o bezpieczeństwie ruchu rowerowego w Warszawie 2004-2006: PDF, 1410 kB

Mapa zdarzeń drogowych z udziałem rowerzystów w Warszawie 2004-2006: PNG, 885 kB